Ang Mga Naiwan, 1522.

MINALAS ang mga tauhan na naiwan sa Maluku. Si Joao Carvalho, ang pinalitan capitan ng barkong Trinidad nuong Septiembre 27, 1521, ay nagpaiwan sa pulo Tidor, kasama ng 53 tauhan. Bago pa nakumpuni at nakaalis ang Trinidad, namatay siya duon nuong Febrero 14, 1522.

Si Gonzalo Gomez de Espinosa, ang pinunong pulis na pumalit kay Carvalho, ay umalis sa Tidor nuong Abril 6, 1522, kasama ang karamihan ng mga tauhan. May ilan na nagpaiwan nang tuluyan sa Tidor. Ang Trinidad ay naglayag sa Pacific Ocean, nakarating sa Marianas Islands (ang tinawag na Dos Ladrones) at nagpatuloy papuntang silangang hilaga (northeast).

Samantala, dumating sa Ternate ang mga Portuguese sa isang pangkat-dagat, 7 barko na pinamunuan ni Antonio de Brito, nuong Mayo 13, 1522, lagpas lamang ng isang buwan pagkaalis ng Trinidad. Nagsimulang magtayo ng isang fuerza (fort) ang mga Portuguese. Ang Trinidad naman

Pigafetta Ferdinand Magellan

FERDINAND MAGELLAN’S VOYAGE:   Ang Unang Pag-ikot sa Mondo

Ang Unang Español Na Dumayo Sa Pilipinas
Primo viaggio intorno al mondo
ni Antonio Pigafetta

ay nakarating hanggang ika-43 guhit pahilaga, kapantay ng hilagang Japan. Dahil 3 sa bawat 5 tauhan ang namatay na sa gutom, sakit at ginaw nang makarating sila duon, nagpasiya ang mga buhay pa na bumalik sa Maluku, subalit nagkasakit silang lahat at ang narating lamang nila ay ang mga pulo ng Domi at Batechina sa gitna ng Pacific Ocean, mahigit 5,000 kilometro ang layo sa Maluku.

May isang parao na nagdaan duon, sakay ang mga tauhan ng hari ng Gilolo, at ibinalita sa kanila ang pagdating ng mga Portuguese sa Maluku. Nakiusap ang mga Español sa Portuguese na sunduin sila duon sapagkat hindi na sila nakapaglayag pa. Pagkatanggap ng sulat, agad

pinasundo ni De Brito kay Dom Gonzalo Amriquiz, capitan ng fuerza sa Ternate. Hinahakot ng mga Portuguese ang mga carga ng Trinidad nang tamaan sila ng bagyo at nasadlak sa pampang ang barko.

Sumama na lamang ang 23 tauhan ng Trinidad na buhay pa sa mga Portuguese at sa Ternate, nuong Noviembre 1522, sumuko sila at dinakip ng mga Portuguese.

Si Pedro Afonso de Lorosa, ang takas na Portuguese, ay kasama sa barkong Trinidad at dinakip ni De Brito. Binitay siya bilang taksil (traitor). Sa mga dinakip at ibinalik sa Europa ng mga Portuguese, si Espinosa at 3 kasama lamang ang nakabalik sa España, nuong 1525.

Isa sa kanila ang piloto na taga-Genoa (sa Italya) na nag-ulat ng mga nangyari sa Trinidad pagkaalis ng barkong Victoria. Ayon kay R.A. Skelton ng British Museum, ito ay si Giovanni Batista Punzarol o si Leone Poncalbo, kapwa nadakip ng mga Portuguese sa Ternate, at isinama pabalik sa Portugal ni Dom Amriqui de Menezes nuong 1524.

Paikot sa mondo

Ang Mga Hinalaw
Magellan's Voyage: A Narrative of the First Circumnavigation, by Antonio Pigafetta, translated and edited by R.A. Skelton, Dover Publications, Inc., New York 1994
De Moluccis Insulis, by Maximilianus Transylvanus, English translation by Henry Stevens, The Philippine Islands, 1493-1898, edited and translated by James A. Robertson & Emma Helen Blair, 1903, Commemorative re-issue by the Bank of the Philippine Islands, 1998
Bagong Talatinigan, Bagong Diksiyonaryo, by Maria Odulo de Guzman, National Book Store 1968
English-Tagalog Dictionary, by Carl R. Galvez Rubino, Hippocrene Books Inc, New York, 2002
New Standard Dictionary of the English Language, Funk and Wagnall's Co., New York and London 1920
American Heritage Dictionary, Dell Publishing Co., New York, NY 1984
Welbster's Scholastic Dictionary, Airmont Publishing Co., Inc. New York, NY 1983
The Catholic Encyclopedia, www.newadvent.org/cathen
Ferdinand Magellan's Voyage Round the World, 1519-1522 CE, Modern History Sourcebook, from a book of a Genoese pilot, www.fordham.edu/halsall/mod/1519magellan.html, copyright Paul Halsall, June 1998
Historical Timeline of the Royal Sultanate of Sulu, Including Related Events of Neighboring Peoples, by Josiah C. Ang, www.seasite.niu.edu/Tagalog/Modules/Modules/MuslimMindanao/historical_timeline_of_the_royal.htm
Guam History, People and Culture, www.guamonline.com/people/people.htm
History of Guam, Guam Visitors Bureau, www.visitguam.org/AboutGuam/history.html

Nakaraang kabanata       Ulitin mula itaas       Tahanan ng mga kasaysayan       Lista ng mga kabanata       Pang-email tungkol anuman. Maraming salamat po!