España!

NUONG Septiembre 6, 1522, isang Sabado, pumasok kami sa lawa ng San Lucar (Bay of San Lucar) at 18 na lamang kami, karamihan pa ay may sakit, sa 60 taong lumaot mula sa Molucca. May mga namatay sa gutom, ang iba ay tumakas sa pulo ng Timor, at ang iba naman ay binitay dahil sa kanilang mga kasalanan.

Mula nuong umalis kami sa San Lucar hanggang sa pagbalik namin, nakapaglayag kami ng 14,460 leguas at lubusang naikot ang mondo mula silangan hanggang kanluran (from east to west). Nuong Lunes, Septiembre 8, 1522, nagbaba kami ng ankla (anchor) sa tabi ng muelle España nuon 1521 (mole) ng Sevilla, at pinaputok namin lahat ng aming cañon.

Kinabukasan, lahat kami ay lumapag, naka-camiseta lamang at nakayapak, may hawak na sulo (torch) ang bawat isa, at nagtungo sa dambana (shrine)

FERDINAND MAGELLAN’S VOYAGE:   Ang Unang Pag-ikot sa Mondo Pigafetta Ferdinand Magellan

Ang Unang Español
Na Dumayo Sa Pilipinas

Primo viaggio intorno al mondo
ni Antonio Pigafetta

ng Sancta Maria de la Victoria, pati sa altar ng Sancta Maria de Antigua, bilang pasalamat at upang magpanata.

Mula Sevilla, nagtungo ako sa Valladolid at duon ko hinandog sa kanyang banal na kamahalan, si Don Carlos (Charles 5, hari ng España), hindi ginto o pilak kundi isang bagay na minamahalaga ng isang panginoon na gaya niya. At kasama sa mga inihandog ko sa kanya ang libro na sinulat ko sa sariling kamay tungkol sa lahat ng pangyayari, araw-araw, sa aming paglayag.

Tapos, ako ay lumisan at nagtungo sa Portugal at naghayag sa hari, si Dom Joao (John 3), ng mga bagay na aking nasaksihan. At, pagkatawid sa España, nagtungo ako sa France upang maghandog ng ilang bagay mula sa kabila ng mondo sa Regina Regente (Louise de Savoy), ang ina ng matimtimang hari, si Francois (Francis I). Nagtuloy ako pagkatapos sa Italya kung saan na ako nanirahan nang palagi, at nagsilbi na lamang sa pinakabantog at magiting na panginoon (lord), ang tunay at karapat-dapat na Grand Master ng Rhodes.

Ang Cavallero,
Antonio Pigafetta

MAKAPIGIL-HININGA ang ulat ni Pigafetta na umabot 14,460 leguas ang nilakbay nila paikot sa mondo, na sa kanyang sukat ng 6.4 ay abot sa 92,544 kilometro. Kahit na sa sumunod at karaniwang 4.8 sukat sa legua, lumabas na 69,408 kilometro ang lakbay. Kahindik-hindik, lalo na’t lawak nang alam sa Europa nuon pa na bandang 25,000 millaje (o 40,225 kilometro) lamang ang sukat daigdig paikot (circumference), tinantiya ni Eratosthenes sa ancient Greece nuong pang mahigit 2,250 taon sa nakaraan.

Subalit alalahanin na, una, ang mga pangsukat nuon ay saliwa, hindi na wasto sa simula, madalas pang magbago araw-araw, batay sa panahon at material ng gamit.

Paikot sa mondo Halimbawa, karaniwang pansukat nuon sa dagat ay lubid na may buhol-buhol (kaya tinawag na knots ang millaje sa dagat) na pinatatangay sa tubig, lubid na habang nababasa, lalong humahaba kaya ilang minuto lamang, mali na ang sukat. Pangalawa, ilang ulit nagpaligid-ligid sina Pigafetta sa America at Pilipinas, nagdagdag ng libu-libong leguas sa kanilang layag. Pangatlo, at pinaka-mahalaga, alalahanin na kahit ngayon, pinagtatalunan pa ang tunay na sukat ng daigdig, abot mula 24,892 millaje (o 40,051 kilometro), hanggang 24,901 millaje (o 40,065 kilometro).

Nakaraang kabanata       Ulitin mula itaas       Tahanan ng mga kasaysayan       Lista ng mga kabanata       Susunod na kabanata